2017 yılında kaybettiğimiz, “zombi filmlerinin babası” olarak bilinen usta yönetmen George A. Romero imzalı Night of the Living Dead (Yaşayan Ölülerin Gecesi), tüm zamanların en sevilen kült korku klasiklerinden biri. Korku türüne politik bir nitelik kazandıran yapımlardan biri olan filmin anlatı evreni, sonradan yine Romero’nun çektiği devam filmleriyle 2000’lerin sonuna yaklaştıkça gitgide genişlemiş, pek çok yönetmene ilham kaynağı olmuştu.
Romero’nun kendi yazıp yönettiği beş devam filmine ek olarak, ilk üç filmin farklı yönetmenler tarafından çekilen yeniden çevrimleri de 90’lardan itibaren izleyiciyle buluştu. Seride yer alan tüm filmlere bu sayfadan erişebilir ve bu yapımları Türkiye’de hangi streaming platformlarında bulabileceğinizi bu rehberden öğrenebilirsiniz.
Night of the Living Dead (1968)
Romero’nun bizi zombilerin dünyasıyla tanıştırdığı 1968 yapımı Night of the Living Dead, korku türüne yeni bir soluk getirir ve 68 ruhunun sindiği politik arka planıyla büyük beğeni toplar. Sonradan kültleşen ve sayısız filme ilham olan yapım, John Russo ve Romero tarafından kaleme alınır. Oldukça düşük bir bütçeyle hayata geçirilen ve Amerikan bağımsız sinemasının erken dönem örneklerinden biri olan film, yönetmenin Pennsylvania’da gerçekleştirdiği kaçak çekimler sayesinde tamamlanır. Ayrıca Night of the Living Dead, Amerikan hükümetinin Soğuk Savaş dönemindeki baskıcı uygulamalarını ve ırkçı politikaları eleştiren ve 68’de yükselişe geçen Sivil Haklar Hareketi’ne de göndermelerde bulunan bir alt metne sahiptir.
Dawn of the Dead (1978)
Serinin yine Romero’nın yazıp yönettiği 1978 tarihli ikinci halkası Dawn of the Dead (Ölülerin Şafağı), ilk filmden tamamen bağımsız bir hikâyeye sahiptir. Zombilerden kaçan karakterlerin bu sefer bir alışveriş merkezine sığındığı film, o dönem gitgide yükselişe geçen neoliberal politikalara ve tüketim kültürüne eleştiriler yöneltir. Zombilerin alışveriş merkezine saldıran “tüketiciler” olarak resmedildiği yapım, iki farklı şekilde kurgulanır. Filmin yapım sürecine sonradan dahil olan bir başka korku ustası Dario Argento, Romero’nunkinden farklı bir kurguya imza atar. Argento’nun versiyonunun müziklerini ise yönetmenin filmleriyle özdeşleşmiş olan müzik grubu Goblin besteler. Dönemin muhafazakarlaşan politikaları nedeniyle sansür konusunda sıkıntılar yaşayan Dawn of the Dead, 2004 yılında Zack Snyder tarafından yeniden çevrilir.
Day of the Dead (1985)
Serinin Romero imzalı 1985 tarihli üçüncü filmi Day of the Dead (Ölülerin Günü), yine zombi istilasından kaçmaya çalışan bir gruba odaklanır. Bu sefer Florida’ya taşınan hikâye, yönetmenin kendi deyişiyle insanlar arasındaki küçük iletişimsizliklerin neden olabileceği büyük kaos ve felaketleri ele alan, klasik bir kıyamet sonrası anlatısıdır. Hikâyenin çok daha iddialı bir versiyonunu çekmeyi hayal eden Romero, stüdyonun ticari kaygıları nedeniyle bütçesini (ve şiddet dozunu) azaltmak durumunda kalmıştır. İlk iki filmin gölgesinde kalan ve gişede beklenen başarıyı elde edemeyen film, yine de çoğu Romero filmi gibi yıllar içinde kült statüsüne erişir ve korkuseverlerin favori zombi filmleri arasındaki yerini alır.
Night of the Living Dead (1990)
1978 yapımı orijinal filmin yeniden çevrimi olan Night of the Living Dead, 1990 yılında, henüz ana seri devam ederken çekilmişti. 1968 yapımı Night of the Living Dead, çekildiği dönemde telif hakları konusunda bir sorun yaşamış ve bu nedenle seneler boyunca pek çok kez kopya edilmişti. Romero’nun kabul ettiği ve kendisinin de dahil olduğu resmi tek yeniden çevrim projesi ise bu film. Senaryosu Romero’nun tarafından kaleme alınan film, aynı zamanda Tom Savini’nin de ilk uzun metrajı. Tıpkı ilk filmde olduğu gibi zombi felaketinden kaçarak bir çiftlik evine sığınan bir gruba odaklanan filmin başrollerinde Tony Todd ve Patricia Tallman yer alıyor.
Dawn of the Dead (2004)
2000’lerde bir yandan orijinal seri başka bir kanaldan devam ederken, diğer yandan da yeniden çevrimler devam etmeye başlar. 1978 tarihli ikinci filmin yeniden çevrimi olan 2004 tarihli Dawn of the Dead (Ölülerin Şafağı), daha sonra DC için çektiği büyük prodüksiyonlarla tanınan Zack Snyder’ın ilk uzun metrajı. Senaryosunda doğrudan Romero’nun imzası olmayan ilk Yaşayan Ölüler filmi olan Dawn of the Dead’in senaristliğini ise Guardians of the Galaxy serisiyle tanıdığımız James Gunn üstlenir. 26 milyon dolarlık bir bütçeyle hayata geçirilen yapımın başrollerinde ise Sarah Polley, Jake Weber ve Ving Rhames gibi isimler yer alır. 102.3 milyon dolarlık bir gişe geliri elde eden film genel olarak beğenilse de; kimi eleştirmenler, Romero’nun versiyonundaki tüketim kültürü eleştirisini filme yeterince taşıyamadığı için Snyder ve Gunn’ı eleştirmişti.
Land of the Dead (2005)
Day of the Dead’in gişede beklenen başarıyı elde edememesi, serinin bir sonraki filminin 20 yıl ertelenmesine neden olur. Serinin en yüksek bütçeli filmi olan ve 2005 yılında gösterime giren Land of the Dead (Ölüler Ülkesi), Romero hayranlarını yeterince tatmin eder ve gişede büyük başarı elde eder. Pennsylvania’nın Pittsburgh bölgesinde çekilen film, zombi salgınından kurtulmayı başarmış insanların yaşadığı bir tür “kurtarılmış bölge”de geçer. Yönetmenin diğer filmlere oranla çok daha detaylı bir post-apokaliptik dünya kurduğu film, ABD’nin 11 Eylül sonrası politikalarını eleştiren politik bir alt metne de sahiptir. Anlatısını özellikle sınıf çatışması üzerine kuran Land of the Dead, bir yandan da Romero’nun zombi filmleri arasında direnişe bu kadar alan açan tek filmdir.
Diary of the Dead (2007)
Serinin beşinci filmi olan Diary of the Dead (Ölülerin Günlüğü), Romero’nun dönemin buluntu film modasına ayak uydurduğu, “found footage” estetiğiyle çekilmiş bir zombi filmi. 1999 tarihli The Blair Witch Project’in yarattığı sükse sonrası özellikle korku sinemasının hızla kullanmaya başladığı bu estetik, Diary of the Dead’de ise bir grup sinema öğrencisinin hikâyesi üzerinden kullanılıyor. Romero’nun bağımsız olarak çektiği film, yönetmenin yeni gelişen teknolojileri takip etme çabası ve dijital kameraya olan ilgisi sonucu ortaya çıkıyor. Hikâyesi bir kez daha Pittsburgh’da geçen fakat çekimleri Toronto’da gerçekleşen filmde pek çok özel efekt kullanılıyor. Serinin diğer filmlerinden daha farklı zaman çizgisinde geçen filmi Land of the Dead’in bir devamı değil de, paralel bir evrendeki bir başka versiyonu olarak görmek de mümkün.
Day of the Dead (2008)
Serideki son yeniden çevrim ise Halloween ve 13. Cuma filmlerinin yeniden çevrim ve devam filmlerinden tanıdığımız Steve Miner’ın yönettiği Day of the Dead. Yine zombi kıyametinin ortasında hayatta kalmaya çalışan bir grup bilim insanı ve askere odaklanan yapım, Zack Snyder'ın Dawn of the Dead versiyonuyla herhangi bir bağlantı taşımıyor ve hikâyesini Romero’nun orijinal senaryosu üzerine kuruyor. Genel olarak önceki yapımların ve yeniden çevrimlerin gölgesinde kalan film, özellikle karikatürize oyunculuk performansları nedeniyle eleştirilse bile gişede fena olmayan bir rakama ulaşabilmişti. Çekimlerinin büyük bir kısmı Bulgaristan’da gerçekleşen filmin senaryosunu ise Son Durak (Final Destination) serisinin yaratıcısı Jeffrey Reddick üstlenmişti.
Survival of the Dead (2009)
Serinin yine Romero imzalı altıncı filmi Survival of the Dead (Ölülerin Kurtuluşu), daha önce Diary of the Dead’de karşılaştığımız bir grup askere odaklanıyor. Film, aynı zamanda 2017 yılında kaybettiğimiz Romero’nun yönettiği son yapım. William Wyler’ın 1958 yapımı klasik western’i The Big Country’den esinlenen Romero, filmi tasarlarken taraflar fark etmeksizin savaş ve çatışma kavramları üzerine bir film yapmak istediğinden bahsediyor. Açılışını Toronto ve Venedik Film Festivali’nde yapan Survival of the Dead, kimi eleştirmenler tarafından şiddet dozu nedeniyle eleştirilse de, kimileri tarafından ise beğeniyle karşılanmıştı. Hikâyenin 2017’de Twilight of the Dead isimli bir filmle devam etmesi bekleniyordu fakat Romero’nun ölümü nedeniyle proje hayata geçirilemedi.
Night of the Living Dead serisi hangi sırayla izlenmeli?
George A. Romero’nun kült korku filmi serisi yılar içinde çeşitli yeniden çevrimleri ve spin-off’larla hayranlarıyla buluşmaya devam etti. Orijinal filmin çekildiği dönemde telif haklarıyla ilgili bir açıktan dolayı çok sayıda lisanssız uyarlamanın da karşımıza çıktığını da not düşmek gerek. Romero’nun bizzat çalıştığı filmlerin sıralaması ise şu şekilde:
George A. Romero imzalı orijinal seri
- Night of the Living Dead (1968)
- Dawn of the Dead (1978)
- Day of the Dead (1985)
- Land of the Dead (2005)
- Diary of the Dead (2007)
- Survival of the Dead (2009)
- Twilight of the Dead (???)
Serinin “resmi olmayan” ve telif hakları meselesinden dolayı adeta mantar gibi türemiş diğer yapımların kronolojik sıralaması ise şöyle:
- The Return of the Living Dead (1985)
- Return of the Living Dead Part II (1988)
- Return of the Living Dead 3 (1993)
- Children of the Living Dead (2001)
- Day of the Dead 2: Contagium (2005)
- Return of the Living Dead: Necropolis (2005)
- Return of the Living Dead: Rave to the Grave (2005)
- Night of the Living Dead 3D (2006)
- Mimesis: Night of the Living Dead (2011)
- Night of the Living Dead 3D: Re-Animation (2012)
- Night of the Living Dead: Resurrection (2012)
- A Night of the Living Dead (2014)
- Night of the Living Dead: Darkest Dawn (2015)
- Day of the Dead: Bloodline (2017)
- Rebirth (2020)
- Night of the Animated Dead (2021)
- Day of the Dead (2021)
2021’de Romero’nun 2010’larda yazmaya başladığı ancak ölümüyle yarım kalan devam filmi senaryosunun yönetmenin eşinin kontrolünde tamamlandığı ve yapım için hazırlık sürecinin başladığı duyuruldu. Twilight of the Dead isimli filmin Brad Anderson tarafından yönetilmesi ve başrollerinde Milla Jovovich ve Betty Gabriel’in rol alması bekleniyor. JustWatch ekibinin hazırladığı bu rehberi inceleyerek Twilight of the Dead de dahil olmak üzere tüm serinin hangi platformlar üzerinden izlenebildiğini güncel olarak takip edebilirsiniz.